Bodrum Söz/ 31 Mart yerel seçimleri, İstanbul'un siyasi tablosunu önemli bir şekilde değiştirdi. En büyük değişim, oyunu ciddi oranda artıran Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) 25 yıl sonra büyükşehir belediyesini kazanması oldu. Millet İttifakı'nın CHP'li adayı Ekrem İmamoğlıu resmi olmayan sonuçlara göre seçimi 24 bin 408 oy farkla kazandı.

AK Parti ise İstanbul'da seçim sonuçlarına itiraz etmeye hazırlanıyor. AK Parti, yerel seçimlerde İstanbul'da bazı ilçelerde gerilemeler yaşadı. 4 ilçede belediyeler değişti, bazılarında ise yeni dengeler ortaya çıktı. Peki bu değişimin ayrıntıları neler ve bunlar nasıl yaşandı?

İYİ Parti'nin CHP'ye etkisi

CHP 31 Mart seçimlerinde büyükşehir belediye başkanlığını aldığı gibi Adalar, Ataşehir, Avcılar, Bakırköy, Beşiktaş, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Esenyurt, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Sarıyer ve Şişli'de ilçe belediye başkanlıklarını kazandı. Parti, kalan tüm ilçe belediyelerinde de oyunu artırdı.

Büyükşehir ve ittifak yapılan ilçelerde CHP'nin oyunda İYİ Parti'nin önemli bir etkisi oldu. Millet İttifakı kapsamında CHP, Arnavutköy, Bağcılar, Esenler ve Kağıthane'de İYİ Parti adayını destekledi.

Beşiktaş, Bakırköy, Beykoz, Fatih ve Şile'de İYİ Parti, CHP'den ayrı adaylar çıkardı. Kalan tüm ilçelerde ve büyükşehirde ise İYİ Parti CHP'yi destekledi. İYİ Parti'nin en az oy aldığı yer, "Fatih'i Suriyelilere teslim etmeyeceğim" pankartları tartışma yaratan İlay Aksoy'un aday olduğu Fatih oldu. Aksoy, yüzde 4.4 oyda kaldı. Parti en yüksek oy oranına ise yüzde 33.45'le, AK Parti'nin güçlü olduğu, Karadeniz kıyısındaki Şile'de ulaştı. Oy hesaplamaları, İYİ Parti'nin 24 Haziran'da kentte ulaştığı yüzde 8'lik oy oranını önemli oranda koruduğunu, büyükşehir ve ittifak yapılan ilçelerde de İYİ Partililerin CHP'ye oy verdiğini ortaya koyuyor.

HDP'nin stratejisi İmamoğlu'nun nasıl önünü açtı?

İstanbul'da Halkların Demokratik Partisi (HDP), 31 Mart seçimlerinde Batı kentlerinde 'AK Parti'yi geriletmeyi' hedefleyen bir strateji izledi. HDP 24 Haziran 2018'deki milletvekilliği seçimlerinde kentte yüzde 12,52 oy oranına erişmişti. Parti, bu seçimlerdeki stratejisine uygun olarak, birçok il ve ilçede CHP'li adayları desteklerken İYİ Partili adaylara ise destek sunmadı. HDP İstanbul'da bazı ilçelerde seçime katılmamayı, bazılarında sadece belediye meclis üyesi adayıyla katılmayı, bazılarında ise hem ilçe belediye başkan hem de belediye meclis üyesi adaylarıyla katılmayı tercih etti.

HDP seçim kampanyası süresinde seçmenlerini adım adım CHP'ye oy vermeye ikna etmeye çalıştı. Bazı anket şirketlerinin verilerinin de gösterdiği üzere HDP seçmeni CHP'ye oy verme konusunda zaman içinde daha fazla ikna oldu. Bunda Ekrem İmamoğlu'nun HDP tabanıyla ilgili olumlu mesajlar veren açıklamaları da etkili oldu.

Son olarak tutuklu eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş'ın sandığa gitme çağrısı ve HDP örgütlerinin son günlerde CHP'ye oy verme konusunda açıktan çağrı yapıp seçmenlerini de "yakın markaja" alması HDP tabanının büyükşehirde CHP'ye oy vermesini sağladı.

Esenyurt ve Küçükçekmece'de HDP etkisi

HDP'nin CHP'ye desteği bazı ilçelerin de yıllar sonra AK Parti'den CHP'ye geçmesini sağladı. Bunların başında, yarım milyonu aşkın seçmene sahip olan, İstanbul'un yoğun göçle kurulmuş, yaklaşık 850 bin nüfusla şehrin en kalabalık ilçesi Esenyurt geliyor. Yoğun bir Kürt nüfusuna sahip ilçede, 24 Haziran 2018 milletvekili seçimlerinde AK Parti yüzde 39,4, CHP yüzde 22,7, HDP yüzde 22, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) yüzde 8,5, İYİ Parti ise yüzde 5,9 oy almıştı.

15 yıl boyunca CHP'li Gürbüz Çapan'ın yönetmesinden sonra 2004'de AK Parti'ye geçen ilçe, bu seçimlerde öncelikle HDP'nin ve sonrasında da İYİ Parti'nin desteğiyle, 15 yılın ardından CHP'ye döndü. HDP'nin yine güçlü olduğu ilçelerden Küçükçekmece'de de benzer bir durum yaşandı. Bunun sonucunda CHP, yaklaşık yüzde 6'lık bir farkla seçimi kazandı.

AK Parti'nin kalesi olan ve yine önemli bir Kürt nüfusa sahip Sancaktepe'de HDP desteği, CHP'nin oyunun 2014 yerel seçimlerinde aldığı yüzde 34,8'den yüzde 47,12'ye sıçramasında etkili oldu. AK Parti'nin kazanması ama CHP'nin oyunu yükseltmesine dair bu etki Bahçelievler, Esenler, Gaziosmanpaşa, Güngören, Zeytinburnu, Tuzla, Beyoğlu, Arnavutköy gibi ilçelerde de görüldü.

AK Parti 24 ilçede kazandı, Çatalca'yı CHP'den aldı

AK Parti, İstanbul'un bazı ilçelerinde düşüş yaşamak ve büyükşehri kaybetmesinin yanında, 24 ilçede belediye başkanlığını kazandı. Bu ilçeler şunlar: Beykoz, Beyoğlu, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Eyüpsultan, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kağıthane, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar ve Zeytinburnu.

CHP'den AK Parti'ye geçen tek ilçe ise kentte tarım yapılan az sayıdaki ilçeden Çatalca oldu. İlçede AK Parti yüzde 51,58 oy alırken CHP yüzde 46,30'da kaldı.

AK Parti'ye MHP desteği önemli oldu

Tarihsel olarak MHP İstanbul'da çok güçlü bir siyasal aktör olmamakla birlikte her dönemde koruduğu belli orandaki oyunu Cumhur İttifakı'na aktararak AK Parti'ye etkili bir destek sunmuş oldu. Zira AK Parti, kalesi olarak görülen yerlerin de aralarında bulunduğu bazı ilçeleri, CHP'yle arada çok büyük farklar olmadan aldı.

Örneğin AK Parti, Üsküdar'da yüzde 48,25 (CHP'nin oyu yüzde 45,42), Zeytinburnu'nda yüzde 50,42 (CHP'nin oyu yüzde 46.08), Bayrampaşa'da yüzde 49,29 (CHP'nin oyu yüzde 44,57), Sancaktepe'de yüzde 49,91 (CHP'nin oyu yüzde 47,12) oy oranıyla ilçe belediyelerini aldı.

Hem bunlar gibi belediyelerde, hem de büyükşehirde MHP'nin desteği AK Parti için hayati önemde oldu.

MHP tarihinde ilk kez İstanbul'da belediye kazandı

Cumhur İttifakı kapsamında İstanbul'da sadece Maltepe, Beşiktaş ve Silivri'de aday gösteren MHP, Silivri'de önemli bir başarı sağladı. CHP tabanı, Silivri'deki bu sonucun sonrasında yüzde 6,7 oy alan DSP adayı Selami Değirmenci'yi "oyları bölme" suçlaması yöneltti. MHP adayı Volkan Yılmaz, Silivri'de seçimi kazanarak hem CHP'nin güçlü olduğu ilçede CHP'nin elinden belediye almış, hem de partisine İstanbul'da ilk kez bir belediye kazandırmış oldu. MHP'nin seçim boyunca kentte çok yoğun bir kampanya yürütmemesi ve daha çok beka söylemini kullanması ise dikkat çekti.

Şişli'de 'Sarıgül devri kapandı'

İstanbul'daki seçimlerin dikkat çekici sonuçlardan biri de, eski Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül'ün yaşadığı yenilgi oldu. Sarıgül ve ekibi bir önceki dönemdeki CHP'li belediye başkanı Hayri İnönü'yle çok büyük gerilimler yaşamıştı.

Sarıgül bu seçimde Şişli'den CHP adayı olmak istedi ancak partinin kendisine Eyüp Belediye Başkan adaylığı önerisi getirmesi üzerine Şişli'de Demokratik Sol Parti'den aday oldu. Seçim süreci hayli tartışmalı geçti. Bu süreçteki "çöp krizinin" arkasında Sarıgül'ün olduğu iddia edildi, Sarıgül bunu reddetti. Seçimlerde CHP adayı Muammer Keskin yüzde 48,54 oy alırken, Sarıgül yüzde 28,82'de kaldı. Birçok yorumcu "Şişli'de artık Sarıgül devri tamamen kapandı" yorumunda bulundu.BBC