Bodrum Söz/ Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 2 gün önce ‘2023’e Doğru Türkiye’de Çevre ve Şehirciliğin Geleceği İstişare Toplantısı’na katılmak üzere Antalya’ya geldi. Toplantıya Bakan Kurum’un yanı sıra Çevre ve Şehircilik Bakanlığına bağlı birçok kurum müdürü ve daire başkanları da katıldı. Toplantıda Bakan Kurum, alınan sonuç bildirgesini açıkladı. 2 gün boyunca ülkenin geleceğini konuştuklarını ifade eden Bakan Kurum, önemli konuları masaya yatırdıklarını kaydetti. Mekansal Strateji Planı sayesinde tarım ve turizm arazileri korunarak, çevreye ve doğaya karşı duyarlı yeni sanayi alanlarının oluşturulacağını ve ekonomiye katkı sağlanacağını ifade eden Kurum, 2023’e gelindiğinde tüm illerde makro ve mikro düzeyde mekânsal planların hazırlanacağını belirtti. Tüm yatırımların bu plan çerçevesinde hayata geçirileceğini kaydeden Kurum, çevreye duyarlı sanayileşmenin önünün açılacağını söyledi. Bakan Kurum, “Yine bunun yanında ilgili tüm kanunların çatısı mahiyetinde olacak, değer esaslı uygulamalardan yatay yapılaşmaya, sürdürülebilirlikten şeffaflığa kadar tüm alanlarda yeni şehircilik vizyonumuza uygun olarak 3194 sayılı İmar Kanunu'nda köklü bir değişiklik yapılacaktır” dedi. 

Kentsel dönüşüm seferberliği başlatılacağını vurgulayan Kurum, “İl ve ilçe bazında hazırlanacak Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi ile insan ve çevre odaklı dönüşüm projeleri hayata geçirilecek, kadim medeniyetimizin şehircilik anlayışını yansıtan mahalle kültürünün ve yatay mimarinin esas alınacağı bütüncül yaklaşım benimsenecektir. Böylece bozulmaya ve çökmeye yüz tutan afet riski altındaki alanların ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevre koşullarına uygun dönüşümü sağlanacaktır. Kentsel dönüşümle deprem başta olmak üzere afetlerdeki hasar ve kayıp riski asgari seviyeye indirilecek. Bu plan çerçevesinde yılda en az 300 bin konut, 2023’e kadar 1 milyon 500 bin, gelecek 20 yıl içinde ise tamamı, yani 6 milyon 700 bin konut dönüştürülecek. Tarihi mekânlara özgün kimliğini yeniden kazandıracak, kültür, turizm ve ticaret

potansiyelini arttıracak ve tarihi yapıları koruyacak stratejiler belirlenecektir” ifadelerini kullandı. 

“Akıllı şehir uygulamaları hayata geçirilecek” 

Akıllı şehir uygulamalarının hayata geçirileceğini belirten Kurum şöyle konuştu: 
“İstanbul başta olmak üzere tüm şehirlerimizde akıllı şehir uygulamaları hayata geçirilecektir. Akıllı şehirler coğrafi bilgi teknolojileri üzerine inşa edilecek. Şehirlerimiz hayata değer katan, yaşanabilir ve sürdürülebilir, bilgi toplumunun yaşam alanı olan akıllı şehirlere dönüştürülecek. 2019-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı bu amaçla hazırlandı. Yerel yönetimler ve özel sektörün bu konudaki yatırım ve projeleri desteklenecek.” 

Kimlikli şehirler için yöresel mimari projeleri üretilerek yerleşmelerin kimlik ve kültürleri ile yöresel mimarinin canlandırılması için 81 ilin kırsal yerleşmelerinde örnek yöresel mimari projeler elde edileceğini kaydeden Kurum, yaylaların, köylerin kültürel, tarihi ve doğal dokusunun korunacağını bildirdi. Türkiye’yi 2023 yılında coğrafi bilgi endüstrisini kuran, yerli ve milli teknolojisini ihraç eden, küresel rekabette öncü bir konuma getireceklerini ifade eden Kurum, şunları söyledi: 

“Ulusal coğrafi bilgi sistemi ve altyapısına ilişkin politika ve stratejiler oluşturulacak. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemi Kanunu ile 2019-2023 Ulusal Coğrafi Bilgi Stratejisi doğrultusunda ulusal CBS altyapısına kamu kurum ve kuruluşlarımız ile yerel yönetimlerimizin entegrasyonu sağlanacak. Bu sayede ülkemizin kritik varlık envanterinin güncel olarak takibi yapılabilecek. Yapılacak coğrafi analizler kaynaklarımızı en doğru yerde kullanmamızı ve projelerimizi en isabetli şekilde gerçekleştirmemizi sağlayacak. Verimliliği ve tasarrufu arttıracak ve ekonomimize güç kazandıracak.” 

Tarım, hayvancılık ve teşvik kapsamındaki yatırımların hazine arazileri ile destekleneceğini kaydeden Kurum, tıbbi, aromatik ve süs bitki türlerini yetiştirmek amaçlı Hazine taşınmaz arzının artırılarak, bu bitki türlerinin ülkemizde üretilmesinin teşvik edileceğini söyledi. Bakan Kurum, “Ayrıca hazine taşınmazları sektörler bazında yatırımcılara arz edilecektir. Önümüzdeki 5 yıl içinde 300 milyon metrekare hazine arazisi üretime açılacaktır. Tarım, hayvancılık ve sanayimiz desteklenecektir” diye konuştu. 

“Plastik poşetle mücadele kararlılıkla sürdürülecek” 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın öncülüğünde başlatılan ‘Sıfır Atık Projesi’nin önemine değinen Kurum, “Başlatılan Sıfır Atık Projesi 2023’e kadar tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektörümüz tarafından uygulamaya geçecektir. 2023 yılında Sıfır Atık’ta yıllık 20 milyar TL tasarruf elde edilecek ve en az 100 bin vatandaşımız iş sahibi olacaktır. Plastik poşetle mücadele kararlılıkla sürdürülecek. Yıllık 440 olan kişi başı plastik poşet kullanımı 5 yıl içinde 40’a düşürülecektir. Şehirlerimizdeki atık problemini minimuma indirmiş olacağız. 2023’e kadar tüm içecek ambalajlarında da depozito uygulamasına geçeceğiz” dedi. 

“Vahşi depolamaya son verilecek” 

2023 yılında katı atık hizmeti almayan hiçbir şehir ve belediye kalmayacağını bildiren Bakan Kurum, “Katı Atık Planı (KAP) Projesi kapsamında yerel yönetimlerimiz Bakanlığımızca desteklenecektir. Böylece katı atık yönetim tesislerinin yatırımlarının tamamlanması sağlanacaktır. 2018 yılında 88 düzenli depolama tesisiyle ülke nüfusunun yüzde 75’ine hizmet verilirken KAP Projesi kapsamında yapılan yatırımlarla 2023 yılında nüfusun tamamına hizmet verilecektir. Böylece çöplerimizin çevreye verdiği zararların etkisi en aza indirilecek, vahşi depolamaya son verilecek. Bu sayede insan ve çevre sağlığı korunacak. Havanın, suyun ve toprağın kirlenmesinin önüne geçilecek” diye konuştu. 

2019 sonu itibariyle toplam belediye nüfusunun yüzde 89’una atıksu arıtma tesisi ile hizmet verileceğini ifade eden Kurum, bu oranın 2023 yılında yüzde 100’e çıkartılacağını ve arıtılan atık suyun yüzde 5’inin şehrin ihtiyaçları için kullanılmak üzere yeniden arıtılacağını kaydetti. 

“7 bölgemiz için tamamlanmış olacaktır” 

İklim değişikliğiyle mücadelenin kararlılıkla sürdürüleceğini belirten Kurum, “Ülke olarak sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar yüzde 21 oranında artıştan azaltmayı hedefliyoruz. Bölgesel ölçekte iklim değişikliğine uyum stratejisi ve eylem planları tamamlanacak. Son yıllarda sıklıkla yaşadığımız taşkın, sel ve kuraklık gibi afetler başta olmak üzere iklim değişikliğinin ekonomik, sosyal ve çevresel açıdan olumsuz etkilerinin azaltılması hedeflenmektedir. Bu amaçla öncelikle Karadeniz Bölgesi için başlatılan iklim değişikliğine uyum stratejisi ve eylem planı çalışmaları, 2023 yılına kadar 7 bölgemiz için tamamlanmış olacaktır” ifadelerini kullandı. 

Bisiklet ve yürüyüş yolu ağı oluşturulacağını kaydeden Bakan Kurum, Avrupa Bisiklet Ağı (eurovelo) ile entegre bisiklet yolu ağı oluşturulacağını söyledi. Kurum, “Edirne’den başlayarak Ege kıyıları- Antalya ve İstanbul- Ankara- Konya- Nevşehir- Kayseri rotaları ile ülkemizin kültür ve turizm merkezlerine bisiklet ile erişim sağlanacaktır. Ulaşıma entegre şehir içi bisiklet yolu projeleri desteklenerek bisiklet kullanımı yaygınlaştırılacaktır, tamamlanacaktır” diye konuştu. 

“Her ilde en az bir millet bahçesi olacak” 

Her ilde en az bir tane millet bahçesi olacağını vurgulayan Kurum, “Şehirlerimize nefes aldıracak olan millet bahçeleri inşa edilmeye devam edecek. 2023’e gelindiğinde her ilimiz en az bir millet bahçesine sahip olacaktır. Millet bahçeleri ile kişi başına düşen yeşil alan miktarı 2023 yılında yaklaşık 15 metrekare olacak” şeklinde konuştu. 
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Avrupa Birliği ülkelerine ihracat payını arttıracak olan Çevre Etiketi Sistemi’ne geçileceğini bildiren Kurum, 3 üretim kolundaki ürünlere (seramik, tekstil, kağıt) gönüllülük esasına dayalı olarak Çevre Etiketi verilmeye en yakın zamanda başlanacağını sözlerine ekledi. 

2023 yılına kadar 125 bini kentsel dönüşümden olmak üzere 250 bin yeni sosyal konut üretilmesinin amaçlandığını ifade eden Kurum, şehit aileleri, gaziler ve vazife malulleri için faizsiz, 20 yıl vadeli konut kredisi vermeye devam edileceğini kaydetti. Bakan Kurum, kamusal alanların geliştirilmesini ve yatay mimariyi merkezine alan şehircilik anlayışıyla 2023 yılına kadar toplamda 250 bin bağımsız bölümün ülkeye kazandırılacağını belirtti. 

“Hak sahiplerine satışına başlanılacaktır” 

2B arazileri ile hazineye ait tarım arazileri başta olmak üzere taşkömürü havzası içerisinde yer alan taşınmazların hak sahiplerine satışına devam edeceğini söyleyen Kurum, “İmar uygulamaları ve benzeri nedenlerle hazine ile hisseli hale gelen taşınmazların hissedarlarına ve tapu fazlalıklarının maliklerine satışı gerçekleştirilecektir. Ayrıca, yapı kayıt belgesine konu Hazine taşınmazlarının hak sahiplerine satışına başlanılacaktır” dedi. 

“50 bin kilometre yeni içme suyu ve kanalizasyon hattı yapılacak” 

Daha yaşanabilir bir çevre için altyapı ihtiyaçlarının büyük oranda giderilmesi ve içme suyu kayıp kaçaklarının azaltılması, atıksu arıtma tesislerinin tamamlanması için 5 yılda 30 milyar TL finansman sağlanacağını dile getiren Kurum, 50 bin kilometre yeni içme suyu ve kanalizasyon hattının yapılacağını vurguladı. Devir işlemleri tamamlanan İstanbul Arnavutköy’de bulunan 1.5 milyon metrekarelik alanın planlaması ve projelendirmesinin yapılacağını bildiren Kurum, “İstanbul’da şehir içinde sıkışmış sanayi alanlarımızın şehir dışına taşınması ivedilikle gerçekleştirilecektir. Şehir merkezle Böylelikle sanayileşmenin önü açılacaktır” diye konuştu. 

“Çevre denetimi yeni bir boyuta taşınacak” 

Kirlilikle mücadelede tüm deniz ve havzalarımızdaki kritik alanları online izleyeceklerini kaydeden Kurum, “Denizlerimizde ve havzalarımızda kirlilik riski taşıyan tüm kritik alanlar elektronik ortamda gerçek zamanlı izlemeye alınarak, çevre denetimi yeni bir boyuta taşınacak. Kimsenin çevreyi kirletmesine müsaade edilmeyecek. Tüm denizlerimizde izleme çalışmaları 343 istasyonda yürütülmektedir. 2023 yılına geldiğimizde tüm denizlerimiz ve havzalarımız izlenecektir” dedi. 

Mavi bayraklı plaj sayısında Türkiye'nin dünyada üçüncü sırada olduğunu kaydeden Kurum, “Temiz denizlerimizin bir göstergesi olan mavi bayraklı plaj sayısı 2002 yılında 151 iken, 2018 yılında 459'a ulaşmıştır. Bu alanda hedefimiz dünya birinciliği” şeklinde konuştu. 

“Yüzde 17’lik alan büyüklüğüne ulaştırılacaktır” 

Korunan doğal alanların yüzölçümünün 133 bin kilometrekareye çıkartılacağını vurgulayan Kurum, “Bugün 78 bin kilometrekare olan doğal korunan alanlarımızın yüzölçümü 133 bin kilometrekareye çıkartılacak. Böylece coğrafyamızdaki hayvanlarımız, bitkilerimiz, çiçeklerimiz ve tüm canlılar daha iyi korunmuş ve gelecek nesillere aktarılmış olacaktır. 2023 yılına kadar ülke genelinde korunan alanlarımız OECD kriteri göre yüzde 17’lik alan büyüklüğüne ulaştırılacaktır” diye konuştu. 

Emlak Bankası açıklaması 

Emlak Bankası kurulacağını bildiren Bakan Kurum şöyle konuştu: 

“Emlak Bankası, bir katılım bankası olarak yeniden faaliyete başlayacaktır. Türkiye Emlak Katılım Bankası sektöre finansal çözümler üretecek, yerel üretimi destekleyecek, sürdürülebilir büyümeye hizmet edecek, toplumun sosyo-ekonomik yapısına katkı sağlayacak projelerde yer alacaktır. 2023 yılına kadar 5 bin 000 adet ‘Millet Konağı’ yapılacaktır.” 

Yurt dışı teşkilatı da kurulacağını belirten Kurum, yeni yurt dışı teşkilatı ile birlikte çevre ve şehircilikte uluslararası alanda daha etkili olunacağını kaydetti. Kurum, “Küresel yatırımcıların Türk pazarını ve yatırım ortamını tanımalarına yardımcı olunacak. Çevre ve ikilim değişikliği alanında Avrupa Birliği fonları çok daha etkin kullanılacak” ifadelerini kullandı. 

Bakan Kurum, açıkladığı 24 maddeyle önümüzdeki 5 yıllık süreç içerisinde güçlü Türkiye için var güçleriyle çalışacaklarını belirterek, “Güçlü Türkiye için daha temiz ve yaşanabilir bir çevre için, şehirlerimizde alt yapı iyileştirilmesi, çevremizin korunması ve bu bilincin arttırılması için yapmış olduğumuz projeler ve planlar sayesinde 2023’e geldiğimizde ülkemiz yurt dışında metropol şehirlerle yarışır hale gelecek” dedi. 

Bakan Kurum’un konuşmasından sonra fotoğraf çekilerek program son buldu. 

Kaynak: Tüm içecek ambalajlarında depozitoya geçilecek