Bodrum Söz/ Marina ve balıkçı barınaklarında yer bulamayan, yeterli rampa olmadığı için de teknelerini suya bile indiremeyen tekne sahipleri âdeta isyan ediyor.

ÖMER TEMÜR

Dünyayı etkisi altına alan koronavirüs ile güvenli tatil ön plana çıktı. Ulaştırma Bakanlığının 2018 yılında başlattığı bir milyon amatör ehliyet kampanyasının da etkisiyle insanlar teknelere akın etti. Emeklisinden doktoruna kadar bütün birikimlerini teknelere yatıranların mavi deniz hayali kâbusa dönüştü. Tekne sahipleri yetersiz rampa ve altyapı sebebiyle teknelerini deniz bile indirmekte güçlük çekerken, balıkçı barınaklarında yer bulmak neredeyse imkânsız. Marinalar yüksek kira fiyatlarıyla el yakıyor. Tek çare olarak teknelerini açık denizlere park edenlerin başı ise hırsızlık olayları ve dalgalarla dertte.
Yalova'da faaliyet gösteren Tuna Marin'in sahibi Nadir Tuncay, devletin denizi teşvik etmek amacıyla bir milyon ehliyet kampanyası düzenlediğini belirterek, bunun da satışlara olumlu yansıdığını dile getirdi. Pandemide tekne ihracatı azalırken iç piyasada satışların arttığını vurgulayan Tuncay "Denizcilik belgesi alanlarının bir kısmı pandeminin de etkisiyle tekne hayalini hemen gerçekleştirdi. Tekne satışları geçtiğimiz yıl yüzde 50 artış gösterdi. 2021'e baktığımızda da yüzde 50'nin üzerinde bir artış var. 4,5 metreden 9 metreye kadar tekne üretiyoruz. Türkiye'nin her tarafından talep geliyor. Mesela Ankara'dan çok talep alıyoruz. Orada yazlıkçı çok. İstanbul, Bodrum, Marmaris, İzmir kısaca Akdeniz'den Karadeniz'e kadar bütün sahillerden talep geliyor" dedi.

YUNANİSTAN'IN 10'DA BİRİ BİLE DEĞİLİZ
Tuncay, satışların artmasına rağmen tekne sahiplerinden çok sayıda şikâyet aldıklarını söyledi. Özellikle park sorununun tekne sahiplerini isyan ettirdiğini ifade eden Tuncay şunları kaydetti: Mesela Marmara Bölgesi’nde İzmit'ten tutun da Karamürsel, Gölcük, Yalova ve Çınarcık'a kadar denize indirecek bir rampa bile yok. Ülkemizin üç tarafı denizlerle kaplıyız ama maalesef deniz kültürümüz yok. Belediyeler denize karşı duyarsız. Türkiye tekne sahipliğinde Yunanistan'ın onda biri bile değil. Norveç'te neredeyse her kişiye bir tekne düşüyor. Avrupa ve ABD her bir su birikintisini değerlendiriyor. Devletimiz de tekneden yüzde 1 KDV ile teşvik ediyor ama tekne satışı işi çözmüyor. Almak isteyen çok kişi var ama koyacak yer bulamadığı için vazgeçiyor.

YERİ İLE BİRLİKTE TEKNE SATIYORLAR
Balıkçı barınakların yer bulmanın neredeyse imkânsız olduğunu belirten Tuncay "Bodrum Gündoğan'da bir barınak var ama yetersiz. Marinalar da çok pahalı. 5-10 milyon liralık yatı olanlara dokunmuyor ama küçük tekneler için büyük sorun. Emekli bir doktor 100 bin liraya beş metrelik tekne alıp balık tutmak için denize açılıyor, 20 bin lira yıllık marina parası ödemek istemiyor. Öyle ki ikinci elde yeri olan tekneler daha çok satılıyor" diye konuştu.
Tuncay sorunun temelinde altyapı sıkıntısı yattığını belirterek şu önerilerde bulundu: Bu sorun her yerde var. Barınaklar yetersiz, rampalar ise yok denecek kadar az. Sahil bölgelerindeki belediyeler en azından rampa yapsa, önüne bir çay bahçesi koysa hem de gelir olur. İsteyen balıkçı barınaklarında, isteyenler de karada at-çek yoluyla teknelerini park edebilir. Her at-çekte 10-20 lira cüzi bir ücret alınabilir. Tekne sahipleri araç gereçlerini orada oluşturulacak depolarda saklayabilir. Ama bunu düşünen yok. Belediyeler bunu yapsa inanın tekne satışları yüzde 500 artar. Deniz turizmine ilgi artar, ekosistem büyür. Hem devlet hem de belediyeler bundan kârlı
çıkar.

NE KADAR BEYGİR O KADAR BELA
Her tekne için ehliyet gerekmiyor. Ehliyet daha çok motorla ilgili bir durum. 9,9 yani 10 beygir altı motoru olan teknelerde ehliyet şartı aranmıyor. Yani 7 metrelik tekneye 9.9 beygir motor takarsanız ehliyet gerekmez. Ama o tekne gitmez. Tekneye binecek kişi sayısı, aküsü, çapası, can yelekleri, 70-80 beygirlik motoru ile birlikte 1-1,5 tonu buluyor. Yani tekne büyüdükçe külfeti de artıyor. En basitinden teknenizi karaya dik rampadan çekmek istediğinizde bir römork ve güçlü bir 4x4 bir araca ihtiyacınız olacak. Yani 100-150 bin liralık bir tekne için bir jip de almak zorunda kalabilirsiniz. Haydi aldınız diyelim, evinizin bulunduğu yere park edebilecek misiniz?

2023 HEDEFİ 1 MİLYON EHLİYET
Dönemin Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan tarafından 2018 yılında başlatılan "Hedef 2023: Bir Milyon Amatör Denizci Projesi" kapsamında amatör denizci belgesi alanların sayısı 822 bine ulaştı. Bu sayının cumhuriyetin 100. yılı olan 2023'e kadar 1 milyona ulaştırılması amaçlanıyor. Turhan, o gün yaptığı açıklamada "Ülke olarak dünyanın en büyük coğrafi deniz potansiyeline sahibiz. Bu potansiyelimizle deniz kaynaklı doğal zenginliklere sahip olmamızın yanında dünya deniz ulaşımında da kilit ülkelerden biri olmalıyız" demişti. Kampanya başarıya ulaşırken  altyapı sorunu çözülmesi gereken en büyük mesele olarak önümüzde duruyor.

DALGADAN KORKAN KATAMARAN ALIYOR
İlk defa tekne sahibi olan "Acemi Kaptanlar"ın katamaranlara büyük ilgi gösterdiğini ifade eden Tuncay "Katamaranlar çift gövdeli olduğu için güvende hissettiriyor. Bir dalga geldiğinde yan tarafa yatmıyor. Aslında tekne alanlar çok bilinçli. Beyaz yakalılar da var emeklisi de var. Aileleriyle birlikte denizde balık tutup güzel vakit geçirmek istiyorlar" diye konuştu.