Bodrum Söz/ Sıcak hava koronavirüsün etkisini azaltır mı? Uzmanlara göre çok ufak da olsa sıcağın pozitif bir etkisi olacak ancak asıl olan maske ve sosyal mesafe. Salgınla mücadele veren Türkiye’de bu hafta Kuzey Afrika üzerinden gelen sıcak havanın etkisinde. Sıcaklıklar bir anda 30 derecenin üzerine çıktı. Birçok sıcakla virüsün etkisinin azalacağını düşünüyor. ‘Sıcak virüsü öldürür mü’ sorusunu Bilim Kurulu üyeleri ve uzmanlara soruldu. Uzmanlar, Türkiye’de birçok vatandaşın merak ettiği soruyu Milliyet için yanıtladı.

‘SICAKLIK ZAYIFLATIR’

Prof. Dr. Levent Yamanel (Bilim Kurulu Üyesi):

“Koronavirüs, sıcağa ve ultraviyole ışınlarına duyarlı olduğu için yaz aylarında vakaların daha da azalacağını tahmin ediyoruz ve ümit ediyoruz. Ama tabi önlemleri gevşetmememiz gerekiyor. Ayrıca güneşin altında 1-2 saat duran bir insan ile yarım saat duran bir insan arasında virüse maruz derecesi değişmez. ‘Virüs insan üzerinden sıcaklık sayesinde öldü’ gibi birşey olamaz. Sadece yüzeylerde kalıcı olmasını engeller. Sıcaklık virüsün dışarıda tutunma süresini azaltır. Virüsü öldürmez, sadece zayıflatır. Tabi bütün bunlarla birlikte önlemlerin gevşetilmemesi. Yoksa vaka sayısı tekrar yükselebilir. Sıcak havaya rağmen maskeler ve sosyal mesafeye de dikkat edilmeli.”

‘YÜZDE 90’A ETKİ ETMEZ’

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan (Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı):

"Virüs açıkta bir yerdeyken, sıcaklık bunun yaşama şansını etkileyebilir. Fakat pandemide yayılımın yüzde 90’ı direkt solunum yoluyla. Yüzde 90 bulaşa havanın sıcaklığının hiçbir etkisi olmaz. Sadece şu düşünülebilir. Geriye kalan yüzde 10’da mesela masanıza oturan birinin öksürmesi konuşması ağzından çıkan damlacıklar, sıcaklığın etkisiyle ne kadar yok olur bilmiyoruz. Ama bu oldukça sıcağa oldukça dayanıklı bir virüs. Diğer koronavirüslerden farklı. Ultraviyole ışığı ve sıcaklık derecesi, virüsü çok büyük bir etkilemez. Sıcaklığın yüksek olduğu ülkelerde ciddi artış var. Ekvador, Katar, Brezilya ve Suudi Arabistan’da vakalar çoğalıyor. Bu bulgular virüsün yaz aylarında hafifleyebileceğini ancak, bunun sıcaklıkla ilgisi olmayacağını, alınacak tedbirlerle bağlı olabileceğini gösteriyor."

‘GÜNEYDE VAKALAR DAHA AZ’

Prof. Dr. Osman Erk (İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi):

"Sıcaklık arttıkça, nem azaldıkça ve ultraviyole ışınları ile birlikte bu virüsün aktivitesinde bir azalma bekliyoruz. Şu anda Kuzey Yarım Küre yaza girerken, Güney Yarım Küre kışa giriyor. Güney Yarı Küre’de tabi vakalar olmakla birlikte Kuzey Yarı Küre’ye göre çok daha az. Genel olarak sıcak yerlerde tutunamadığını görüyoruz. Virüsün ultraviyole ışınları ve sıcaklıkla aktivitesinde bir azalma olmasını beklemek akıllı bir tutum olur. Ayrıca D vitami var. Vücudun bağışıklık sistemini kuvvetlendirici etkisi var. 30 derecelik bir güneşte yüzeylerde koronavirüsün tutunma düzeyi ile 20 derece arasındaki tutunma farkı olur."

‘TEDBİR BİTİRİR SICAKLIK DEĞİL’

Prof. Dr. Serhat Ünal (Bilim Kurulu Üyesi):

"Solunum yolu enfeksiyon mevsimi nezle, grip gibi hastalıklar Eylül-Ekim’de başlar, Kasım-Aralık ve Ocak’ta akarak devam eder. Neden kış aylarında olur? Bu havanın ısısından ziyade, kış aylarında kapalı alanlara giriyoruz. Kapalı alanda sıkı yaşam olunca, bir virüs diğerine daha kolay bulaşıyor. Havalar ısınınca kapalı alanlardan çıkıyoruz. AVM’lere gireceğimize piknik alanlarına gidiyoruz. İnsanların sıkışıklığı azalıyor. Bu sıkışıklık azalınca yaz aylarında sık görülme olasılığı azalıyor. Kovid-19’da bir solunum yolu enfeksiyonu olduğu için kış aylarında sık, yaz aylarında daha az olur diye konuşuluyor. Ama bunun esas sebebi ısının değişmesi değil, sıkışık yaşamın azalması. Biz zaten Mart ayından beri koronavirüs için bu tedbirleri alıyoruz. O yüzden Haziran ayına doğru giderken sıcaklık dolayısıyla değil, bu tedbirlerden dolayı azalma devam edecek. Sıcağın kovid-19’la çoğalma veya bulaşma hızının artması ya da azalmasına etkisi diye bir beklentimiz yok. ‘Koronavirüs sıcakta ölüyor’ diye konuşuluyor böyle bir şey yok. Ölmesi için 60-65 derecelere çıkmak lazım. Sıcak ülkelerde ölecek olsa Brezilya’da vaka sayısı bu kadar yüksek olmazdı. Mesafeli yaşam ve el hijyenine dikkat ederek biz azaltacağız. Koronavirüsün bulaştığı bir yerde sıcaklığın onu orada tutunma süresini azalttığını söyleyemeyiz. Virüse, ultraviyole ve sıcaktan belki çok az bir miktar etkisi olabilir ancak yayılmasına mani olacak şekilde değil."

‘30 DERECEDE BULAŞICILIĞINI KAYBEDİYOR’

Her şey yolunda giderse, yeni tip koronavirüsün (SARS-CoV-2), grip virüsü gibi davranması olasılık dahilinde. Bahar aylarıyla birlikte artan sıcaklıkların kovid-19’un yayılmasını ve patojenleri (hastalık oluşturan mikropları) azaltması bekleniyor. Böylelikle mevcut salgının her yıl yaşanan nezle salgınları gibi kış aylarından sonra sona ermesi beklentisi yaygın. Ancak uzmanlara göre SARS-CoV-2’ın grip virüsü gibi hareket edeceğini kesin olarak söyleyebilmek için henüz erken.

Virüsün sıcak havalarda bulaşıcı etkisinin de düşük olacağı olasılıklar dahilinde. Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Kurumu’nun (Rospotrebnadzor) gerçekleştirdiği son araştırmaya göre, Kovid-19’un sıcak sevmediğini ve 30 derece üzerindeki hava sıcaklığında bulaşıcı aktivitesini neredeyse tamamen kaybediyor. Ayrıca güneş ışınları ile düşük nem oranının da virüsün bozulmasına neden olduğunun tespit edildiği araştırmada virüsün 70 derece üzerindeki sıcaklıklarda tamamen etkisiz hale geldiği vurgulandı.